Dat angst oorspronkelijk handig was (het was immers een overlevingswaarde), is belangrijk om te onthouden als je wilt leren om te gaan met spreekangst. Al onze angsten, hoe irrationeel ze ook lijken, zijn in principe gericht op overleven. Zodra we snappen dat angst enigszins ‘in de genen’ zit als onderdeel van onze biologische erfenis, dan hoeven we het niet langer te zien als een persoonlijke tekortkoming waarvoor we ons moeten schamen of waarover we ons schuldig moet voelen.

We hebben in de meeste gevallen dus niet geleerd ergens bang van te zijn (want we hebben het ‘angstgevoel’ grotendeels geërfd), maar we kunnen wel leren om minder bang te zijn!

Dat doen we door situaties in het echt te ondergaan en te ervaren dat er in feite niets vreselijks gebeurt. We kunnen leren dat de alarmbellen in ons hoofd loos alarm zijn. Niets meer en niets minder dan dat.

Wist je dat een ‘angstprocedure’ volgens bepaalde spelregels verloopt?

Lees onderstaande stappen maar eens door en kijk of dit ook zo werkt bij jouw spreekangst.

  1. Signaleer het gevaar!
    Wanneer je last hebt van spreekangst zul je de gevaren zo snel mogelijk moeten opsporen, zodat je ze kunt uitschakelen (fight) of kunt ontvluchten (flight). Als je bijvoorbeeld bang bent om te worden afgewezen door anderen of ‘voor schut te staan voor de groep’, zie je vooral veel afkeurende blikken en leg je gekke gezichtsuitdrukkingen negatief uit. Wanneer je dus voor de groep staat met je ‘spreekangst’ dan ben je voortdurend waakzaam en hoeft er maar weinig te gebeuren voor je in paniek raakt.
  2. Overdrijf het gevaar!
    De volgende stap in de ‘angstprocedure’ is dat je het gevaar automatisch interpreteert als een enorme ramp. Als iemand onvriendelijk doet tijdens een presentatie, dan wil dat zeggen dat je waardeloos bent. Niets is gewoon een beetje lastig. Voor jou is het het ergste wat je kon overkomen.
  3. Probeer de situatie te beheersen.
    De derde stap in de ‘angstprocedure’ is dat je probeert om je angst onder controle te houden door alles om je heen onder controle te houden. Als je vermoedt dat je een fout zou kunnen maken in de presentatie, dan ga je alles 100x checken en oefenen.
  4. Vermijd of ontvlucht de situatie.
    Een alternatief voor stap drie is de beangstigende situatie helemaal vermijden (zolang deze nog niet heeft plaatsgevonden). Als je er tegen op ziet om te spreken in een groep, dan zeg je gewoon niets. Als je die training te spannend vindt vanwege een voorstelrondje of eindpresentatie, dan ga je niet. Je probeert in alle situaties de confrontatie met je spreekangst te vermijden.

Dit zijn de universele ‘spelregels van de angst’. Als je in de greep van deze regels bent, lijkt het alsof ze je volledig in de macht hebben. Alsof ze je van bovenaf worden opgelegd en je er niets tegenin te brengen hebt. Maar als we er beter naar kijken, zien we dat ze stuk voor stuk gebaseerd zijn op overtuigingen.

Wanneer we onderzoeken of deze overtuigingen wel kloppen, werpt dat vaak een heel ander licht op de vraag in hoeverre we aan onze spreekangst zijn overgeleverd.

Wat nu?

De spelregels voor het overwinnen van jouw spreekangst zijn de volgende;

  • Wees realistisch, het is belangrijk alle informatie te gebruiken, ook de positieve!
  • Baseer je voorspellingen op feiten, niet op je gevoelens.
  • Zoek situaties op waar je aan je spreekangst kunt werken.
  • Kom in actie als je jezelf angstig of gespannen voelt. Wacht niet totdat je er klaar voor bent.
  • Accepteer dat je alarmbellen af zullen gaan, dat je kunt gaan zweten, stotteren of rood kunt worden. Laat maar los dat dat het einde van de wereld betekent.
  • Blijf zo vaak en zo lang mogelijk in deze situatie (dan merk je dat je angst vermindert).

Wil je meer lezen over het aangaan van (spreek)angst, lees dan het boek van Robert L. Healy Angstvrij – doe wat aan je angsten voordat ze jou wat aandoen.

Nog beter is om nu daadwerkelijk af te rekenen met je spreekangst door de situatie aan te gaan in een veilige omgeving en met ervaren trainers die jouw groei faciliteren. Stel het aanmelden voor de training niet langer uit, maar zet nu je eerste stap en neem deel aan de eerstvolgende trainingsgroep. Je zult merken hoe bevrijdend dit voor jou gaat werken!